31 paź 2018

6 Ślązaków z Górnego Śląska wyznania luterańskiego

31 października to ważna data w historii świata. Tego dnia w 1517 roku Marcin Luter ogłosił swoje 95 tez. To właśnie wtedy rozpoczęła się reformacja. Powstała odmiana chrześcijaństwa nazwana od imienia swego głosiciela luteranizmem. Rozprzestrzeniała się szybko i nic nie mogło jej powstrzymać. W przeciągu siedmiu lat dotarła do Wrocławia - stolicy pięknej krainy o nazwie Śląsk. Oprócz Śląska Dolnego opanowała również ten Górny. Dlatego też dziś przygotowano dla Was listę sześciu Ślązaków z Górnego Śląska wyznania luterańskiego.

1. Wacław Adam Cieszyński (Piast) 
Na najwyższym stopniu podium książę cieszyński Wacław Adam Piast. Urodził się w 1524 roku jako syn Wacława II i Anny Hohenzollern. Wykształcony w naukach medycznych. Pod jego rządami księstwo przechodziło okres stabilizacji. Był dwukrotnie żonaty. W 1568 wydał tzw. Porządek Kościelny (czes. Řád církevní), uznając wiarę ewangelicką za jedyną słuszną i prawdziwą. I to właśnie dlatego w Księstwie Cieszyńskim dominują Luteranie. W 1573 kandydował na króla Polski. Zmarł 4 listopada 1579 roku.

2. Carl Wernicke


Carl Wernicke, czworga imion Carl Hugo Wilhelm Ernst Wernicke przyszedł na świat 15 maja 1848 roku w Tarnowskich Górach. Uczęszczał do szkoły ewangelickiej przy Henckelstraße 2 Tarnowskich Górach, następnie do Königliches Gymnasium w Opolu i gimnazjum Marii Magdaleny we Wrocławiu. W mieście tym studiował medycynę i w 1870 roku został promowany na doktora medycyny. Podczas wojny francusko pruskiej służył jako chirurg wojskowy. Jako pierwszy opisał afazję czuciową (miał wówczas 26 lat) i wskazał część kory mózgowej odpowiedzialną za rozpoznawanie mowy. Zmarł 15 czerwca 1905 roku wskutek obrażeń doznanych w wypadku rowerowym dwa dni wcześniej.

3. Maria Goeppert-Mayer
Urodziła się 28 czerwca 1906 w pięknym mieście Katowice. W 1910 przeniosła się z rodzicami do Getyngi. Najpierw chciała zostać matematykiem, jednak po trzech latach zmieniła kierunek na fizykę. W 1930 zdobyła doktorat z fizyki kwantowej. Jej promotorem był Max Born. Wyszła za mąż za Josepha Edwarda Mayera. Mieli syna i córkę. Brała udział w pracach nad Projektem Manhattan. Po wojnie zajmowała się pomocą dla śląskich uchodźców w Stanach. W 1963 otrzymała, jako jedna z trzech kobiet, nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. W 1967 podczas pobytu w Warszawie zapytano ją, czy ma jakieś szczególne życzenie. Odrzekła, iż chce zobaczyć Katowice. Niestety, miasta swych narodzin już nie ujrzała. Zmarła 20 lutego 1970 w San Diego.

4. Waleska von Reiswitz
Przyszła na świat 15 lipca 1849 roku w Kiełbasinie. Jako dziecko nauczyła się mówić po śląsku. Oprócz talentu pisarskiego miała poczucie humoru. W 1869 wyszła za mąż za swego ukochanego, Eugeniusza von Bethusy-Huc. Zamieszkali w Zdzieszowicach, mieli syna i córkę. Została sławną pisarką, część dzieł wydała pod pseudonimem Moritz von Reichenbach. Jeździła na rowerze. Zmarła 27 maja 1926 w szwajcarskim Lugano.

5. Maria Wardasówna

Urodziła się 5 lipca 1907 w Roztropicach. Była bardzo zdeterminowaną osobą, nie bojącą się walczyć o marzenia. Została pierwszą pilotką na Śląsku, drugą w Polsce.  W czasie okupacji była na Lubelszczyźnie partyzantem Organizacji Wojskowej Wilki. Po II wojnie światowej pracowała w PLL LOT i Aeroklubie PRL. Napisała kilka powieści i pamiętniki. Zmarła 7 kwietnia 1986 w Warszawie. Nakazała, aby jej pamiętniki wydano dopiero 50 lat po jej śmierci.

6. Ernst Friedrich Zwirner
Przyszedł na świat 28 lutego 1802 roku w Kotlarni. W latach 1816-19 uczęszczał do gimnazjum w Brzegu. Później uczył się w szkole budowlanej we Wrocławiu, którą ukończył z egzaminem mierniczego. W 1823 rozpoczął studia na Akademii Budowlanej we Wrocławiu. Za żonę pojął Agnes Lehmann. Podczas podróży poślubnej spotkali króla Fryderyka Wilhelma IV. Ernstowi zaproponowano remont chóru... w niedokończonej jeszcze katedrze w Kolonii! Przystał na tę propozycję. Prace ruszyły. 
Zwirner lubiany był za swą dobroć, jaką okazywał ludziom i był bardzo szanowany także przez mieszkańców Kolonii. W 1861 zachorował. 22 września odszedł wskutek długotrwałego cierpienia wywołanego paraliżem płuc. Mieszkańcy miasta gorzko go opłakiwali. Spoczął na cmentarzu Melanchton.

Epilog
Melanchton miał na imię Philip. Był współpracownikiem Marcina Lutra. Co ciekawe, to właśnie on jest autorem słów Nigdzie w Europie nie rodzi się tylu wybitnych ludzi, co na Śląsku.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz